Công đoàn là gì? Công ty có bắt buộc thành lập công đoàn?

Công đoàn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi của người lao động và thúc đẩy mối quan hệ lao động công bằng, hài hòa giữa người lao động và người sử dụng lao động. Việc thành lập công đoàn cơ sở không chỉ mang lại lợi ích cho người lao động mà còn cho cả công ty, giúp xây dựng môi trường làm việc ổn định, nâng cao hiệu quả công việc. Qua bài viết sau, Long Phan sẽ hướng dẫn khách hàng các quy định liên quan đến công đoàn.

Quy định về tổ chức công đoàn

Công đoàn là tổ chức chính trị – xã hội của người lao động, được thành lập trên cơ sở tự nguyện và nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động. Công đoàn là thành viên trong hệ thống chính trị của Việt Nam, hoạt động dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Công đoàn bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động trong doanh nghiệp, tham gia vào các hoạt động quản lý nhà nước, giám sát và thanh tra các tổ chức, cơ quan và doanh nghiệp.

Công đoàn hoạt động theo nguyên tắc tập trung dân chủ, đảm bảo công tác tổ chức và hoạt động của công đoàn phù hợp với Điều lệ Công đoàn Việt Nam và pháp luật nhà nước.

CSPL: Điều 1, 6, 10 Luật Công đoàn 2012.

Nguyên tắc và thủ tục thành lập công đoàn

Theo quy định tại Điều 6 Luật Công đoàn 2012 thì công đoàn được thành lập trên cơ sở tự nguyện của người lao động. Điều này có nghĩa là doanh nghiệp không bắt buộc phải có công đoàn cơ sở, trừ khi người lao động yêu cầu và tự nguyện thành lập.

Có cần đóng kinh phí công đoàn khi không thành lập công đoàn?

• Đối tượng phải đóng kinh phí công đoàn: Tất cả các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế, kể cả các tổ chức nước ngoài có sử dụng lao động tại Việt Nam đều có nghĩa vụ đóng kinh phí công đoàn.
• Lý do đóng kinh phí công đoàn: Việc đóng kinh phí công đoàn nhằm hỗ trợ hoạt động của công đoàn, bảo vệ quyền lợi cho người lao động, cũng như đảm bảo sự phát triển bền vững của mối quan hệ lao động trong doanh nghiệp.
• Quy định về kinh phí công đoàn: Mọi doanh nghiệp đều phải đóng kinh phí công đoàn, kể cả khi không có công đoàn cơ sở. Kinh phí này được đóng với mức 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động.

CSPL: Khoản 2 Điều 26 Luật Công đoàn 2012, Điều 4 Nghị định 191/2013/NĐ-CP.

Các bước thực hiện thủ tục thành lập công đoàn cơ sở

Điều kiện thành lập:

• Doanh nghiệp thành lập công đoàn phải được thành lập hợp pháp theo pháp luật về doanh nghiệp
• Doanh nghiệp hoặc tổ chức phải có ít nhất 05 người lao động mong muốn thành lập công đoàn cơ sở.
• Công đoàn được thành lập nhằm đại diện cho quyền lợi hợp pháp của người lao động tại nơi làm việc, với sự đồng thuận của người lao động trong tổ chức.

Thủ tục thành lập:

Các bước thành lập công đoàn cơ sở theo quy trình được quy định tại Điều 14 Quyết định 174/QĐ-TLĐ năm 2020, hướng dẫn bởi Điểm 12 Hướng dẫn 03/HD-TLĐ năm 2020:

Bước 1: Lập Ban vận động công đoàn cơ sở

• Thành lập Ban vận động công đoàn cơ sở với sự nhất trí của người lao động.
• Ban vận động có nhiệm vụ tuyên truyền, vận động và tiếp nhận đơn xin gia nhập công đoàn của người lao động.
• Ban liên kết với công đoàn cấp trên để nhận sự hỗ trợ và hướng dẫn.

Bước 2: Tổ chức đại hội thành lập công đoàn cơ sở

• Khi đã chuẩn bị đầy đủ các điều kiện, Ban vận động tổ chức đại hội thành lập công đoàn cơ sở.
• Thành phần tham gia đại hội bao gồm: Ban vận động; người lao động có đơn xin gia nhập công đoàn; đại diện công đoàn cấp trên, đại diện doanh nghiệp và các thành phân liên quan khác.
• Đại hội tiến hành bầu Ban Chấp hành công đoàn cơ sở thông qua bỏ phiếu kín.
• Sau đại hội, Ban vận động bàn giao hồ sơ cho Ban Chấp hành công đoàn cơ sở mới.

Bước 3: Soạn hồ sơ thành lập công đoàn cơ sở

• Trong vòng 10 ngày làm việc kể từ ngày đại hội kết thúc, Ban Chấp hành công đoàn cơ sở phải họp để bầu Ban Thường vụ và các chức danh khác.
• Trong vòng 15 ngày làm việc sau đại hội, Ban Chấp hành công đoàn cơ sở gửi hồ sơ yêu cầu công nhận thành lập công đoàn cơ sở tới công đoàn cấp trên.

Bước 4: Công đoàn cấp trên ra quyết định công nhận thành lập công đoàn cơ sở

• Công đoàn cấp trên thẩm định hồ sơ trong vòng 15 ngày làm việc.
• Nếu hồ sơ hợp lệ: Công đoàn cấp trên ra quyết định công nhận công đoàn cơ sở.
• Nếu hồ sơ chưa hợp lệ: Công đoàn cấp trên gửi văn bản thông báo và hướng dẫn công đoàn cơ sở chỉnh sửa hồ sơ.

Bước 5: Công đoàn cơ sở chính thức đi vào hoạt động

• Công đoàn cơ sở thực hiện thủ tục khắc dấu.
• Công đoàn cơ sở bắt đầu hoạt động theo quy định của pháp luật.

Lưu ý: Các doanh nghiệp có thể lựa chọn hình thức thành lập công đoàn cơ sở ghép nếu không đủ số lượng lao động hoặc không có đủ điều kiện thành lập công đoàn riêng biệt.

Dịch vụ tư vấn thành lập công đoàn cho doanh nghiệp

Tại Long Phan, chúng tôi hỗ trợ khách hàng các thủ tục về thành lập công đoàn như sau:

• Tư vấn các quy định liên quan đến việc thành lập công đoàn.
• Tư vấn các quyền lợi và nghĩa vụ của công đoàn cơ sở và người lao động sau khi thành lập.
• Hỗ trợ soạn thảo, chuẩn bị các tài liệu thành lập công đoàn.
• Đại diện khách hàng nộp hồ sơ và làm việc với các cơ quan có thẩm quyền.
• Tư vấn về quy trình tổ chức đại hội công đoàn cơ sở và các thủ tục liên quan.
• Tư vấn xử lý các vấn đề phát sinh nếu công đoàn cấp trên yêu cầu bổ sung hồ sơ hoặc sửa đổi hồ sơ.
• Tư vấn các thủ tục khác có liên quan.

Việc thành lập công đoàn trong doanh nghiệp là một quy trình tự nguyện của người lao động, không phải là yêu cầu bắt buộc đối với mọi công ty. Tuy nhiên, doanh nghiệp vẫn phải đóng kinh phí công đoàn nếu không có công đoàn cơ sở. Quý khách hàng cần được tư vấn rõ ràng và chi tiết về thủ tục thành lập công đoàn cũng như các nghĩa vụ liên quan. Hãy liên hệ với Long Phan qua hotline 0906.735.386 để được hỗ trợ tận tình và chính xác.