Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai của Trọng tài là phương thức giải quyết tranh chấp đất đai được quy định trong Luật Đất đai 2024. Phương thức này mở ra cơ hội để các bên lựa chọn giải pháp ngoài tòa án, góp phần đa dạng hóa cách thức xử lý xung đột về đất đai. Bài viết sẽ chia sẻ thông tin về Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai của Trọng tài trong việc phân xử tranh chấp đất đai, điều kiện áp dụng cũng như ưu điểm, hạn chế khi sử dụng phương thức này.

Điều kiện giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài

Theo Điều 5 Luật Trọng tài thương mại 2010, điều kiện để áp dụng Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai của Trọng tài là cần đáp ứng những tiêu chí sau đây:

• Tranh chấp được giải quyết bằng Trọng tài nếu các bên có thoả thuận trọng tài. Thỏa thuận trọng tài có thể được lập trước hoặc sau khi xảy ra tranh chấp.
• Trường hợp một bên tham gia thoả thuận trọng tài là cá nhân chết hoặc mất năng lực hành vi, thỏa thuận trọng tài vẫn có hiệu lực đối với người thừa kế hoặc người đại diện theo pháp luật của người đó, trừ trường hợp các bên có thoả thuận khác.
• Trường hợp một bên tham gia thỏa thuận trọng tài là tổ chức phải chấm dứt hoạt động, bị phá sản, giải thể, hợp nhất, sáp nhập, chia, tách hoặc chuyển đổi hình thức tổ chức, thỏa thuận trọng tài vẫn có hiệu lực đối với tổ chức tiếp nhận quyền và nghĩa vụ của tổ chức đó, trừ trường hợp các bên có thoả thuận khác.

Luật Đất đai 2024 quy định Trọng tài có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai trong một số trường hợp cụ thể. Để áp dụng phương thức này, các bên tranh chấp cần đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật.

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai của Trọng tài theo quy định hiện hành

Nếu như trước đây, Luật Đất đai 2013 chỉ quy định thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai thuộc về Ủy ban Nhân dân và Tòa án Nhân dân thì hiện nay, sau khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực vào ngày 01/08/2024, Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai của Trọng tài đã được mở rộng.

Theo Điều 236 Luật Đất đai 2024, Trọng tài thương mại Việt nam có thẩm quyền giải quyết các tranh chấp giữa các bên phát sinh từ hoạt động thương mại liên quan đến đất đai. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai của Trọng tài được áp dụng theo quy định của pháp luật về trọng tài thương mại.

Trong đó, căn cứ theo quy định tại Điều 3 Luật Thương mại 2005 quy định rằng hoạt động thương mại là hoạt động nhằm mục đích sinh lợi, bao gồm mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ, đầu tư, xúc tiến thương mại và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác. Nếu như các bên phát sinh tranh chấp liên quan đến đất đai từ các hoạt động thương mại nêu trên thì có thể thỏa thuận lựa chọn Trọng tài thương mại Việt Nam để giải quyết tranh chấp.

Đồng thời, Ủy ban nhân dân các cấp sẽ có trách nhiệm cung cấp hồ sơ, tài liệu có liên quan đến việc quản lý, sử dụng đất khi được Trọng tài thương mại Việt Nam yêu cầu để làm căn cứ cho giải quyết tranh chấp đất đai.

>>> Xem thêm: Quyền và nghĩa vụ của trọng tài viên trong giải quyết tranh chấp thương mại

Ưu điểm và hạn chế khi lựa chọn Trọng tài để phân xử tranh chấp đất đai

Lợi ích của việc giải quyết tranh chấp tại Trọng tài

Giải quyết tranh chấp đất đai bằng Trọng tài mang lại nhiều lợi ích cho các bên. Đầu tiên, thủ tục tại Trọng tài thường nhanh chóng và linh hoạt hơn so với Tòa án. Các bên có thể lựa chọn trọng tài viên, địa điểm và thời gian phù hợp để tiến hành phân xử.

Tiếp theo, phán quyết của Trọng tài có hiệu lực pháp lý như bản án của Tòa án và được thi hành theo quy định của pháp luật. Điều này đảm bảo tính chắc chắn và hiệu quả của việc giải quyết tranh chấp. Ngoài ra, thông tin trong quá trình tố tụng trọng tài được bảo mật, giúp bảo vệ uy tín và bí mật kinh doanh của các bên.

Các bên có thể tiết kiệm được thời gian cho việc giải quyết tranh chấp khi lựa chọn giải quyết tranh chấp thông qua Trọng Tài. Cuối cùng, việc sử dụng Trọng tài góp phần giảm tải cho hệ thống Tòa án, tạo điều kiện để Tòa án tập trung vào các vụ việc phức tạp hơn.

Những thách thức khi sử dụng Trọng tài trong giải quyết tranh chấp đất đai

Bên cạnh những ưu điểm, việc sử dụng Trọng tài để giải quyết tranh chấp đất đai cũng gặp một số thách thức.

Thứ nhất, chi phí tố tụng Trọng tài khá cao và do Trung tâm trọng tài ấn định. mức phí trọng tài này do bên thua kiện phải chịu, trừ trường hợp các bên có thoả thuận khác hoặc quy tắc tố tụng trọng tài quy định khác hoặc Hội đồng trọng tài có sự phân bổ khác. Các bên cần cân nhắc về tài chính khi lựa chọn giải quyết tranh chấp đất đai bằng Trọng tài.

Thách thức tiếp theo là việc thực thi phán quyết trọng tài có thể gặp khó khăn trong một số trường hợp. Nếu bên thua kiện không tự nguyện thi hành, quá trình yêu cầu thi hành phán quyết có thể phức tạp và kéo dài. Ngoài ra, vì đây là một quy định hoàn toàn mới nên các trọng tài viên có thể thiếu kinh nghiệm trong lĩnh vực đất đai, dẫn đến phán quyết chưa thỏa đáng.

Một thách thức khác là nhận thức của các bên về phương thức giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài còn hạn chế. Nhiều doanh nghiệp chưa quen thuộc với việc sử dụng Trọng tài trong tranh chấp đất đai. Cuối cùng, việc lựa chọn trọng tài viên công tâm, có chuyên môn về đất đai cũng là một thách thức đáng kể.

>>> Xem thêm: Lưu ý khi thỏa thuận giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại

Nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng trọng tài

Căn cứ theo Điều 4 Luật Trọng tài thương mại 2010 quy định nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài như sau:

• Trọng tài viên phải tôn trọng thỏa thuận của các bên nếu thỏa thuận đó không vi phạm điều cấm và trái đạo đức xã hội.
• Trọng tài viên phải độc lập, khách quan, vô tư và tuân theo quy định của pháp luật.
• Các bên tranh chấp đều bình đẳng về quyền và nghĩa vụ. Hội đồng trọng tài có trách nhiệm tạo điều kiện để họ thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình.
• Giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài được tiến hành không công khai, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.
• Phán quyết trọng tài là chung thẩm.

Dịch vụ tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai bằng Trọng tài

Để hỗ trợ các bên trong việc giải quyết tranh chấp đất đai bằng Trọng tài, tại Long Phan, chung tôi cung cấp dịch vụ tư vấn giải quyết tranh chấp chuyên nghiệp. Dịch vụ này bao gồm việc đánh giá khả năng áp dụng phương thức trọng tài cho tranh chấp cụ thể. Các chuyên gia sẽ phân tích tình huống và tư vấn về tính khả thi của việc sử dụng Trọng tài để giải quyết tranh chấp đất đai

Ngoài ra, dịch vụ tư vấn còn hỗ trợ các bên trong việc soạn thảo thỏa thuận trọng tài, lựa chọn trọng tài viên phù hợp. Chuyên gia tư vấn sẽ giúp khách hàng chuẩn bị hồ sơ, chứng cứ và lập luận pháp lý cho vụ việc. Trong quá trình tố tụng trọng tài, dịch vụ tư vấn cũng hỗ trợ các bên về thủ tục, quyền và nghĩa vụ của mình.

Bên cạnh đó, dịch vụ tư vấn còn hỗ trợ các bên trong việc thi hành phán quyết trọng tài, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng.

Giải quyết tranh chấp đất đai bằng Trọng tài là phương thức mới mẻ, mang lại nhiều lợi ích cho các bên. Để được tư vấn chi tiết về Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai của Trọng tài, Quý khách hàng có thể liên hệ Long Phan qua hotline: 0906735386. Chúng tôi sẽ hỗ trợ Quý khách hàng đánh giá tình huống, lựa chọn phương án phù hợp nhất để giải quyết tranh chấp đất đai một cách hiệu quả, tiết kiệm thời gian và chi phí.