Tác phẩm phái sinh là gì? Điều kiện bảo hộ

Tác phẩm phái sinh là một loại hình tác phẩm được sáng tạo dựa trên tác phẩm gốc đã có. Bài viết này sẽ phân tích khái niệm tác phẩm phái sinh, điều kiện bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm tái sinh, và quy trình đăng ký bảo hộ tại Việt Nam. Long Phan cung cấp dịch vụ tư vấn và hỗ trợ đăng ký bảo hộ quyền tác giả cho tác phẩm phái sinh, giúp Quý khách hàng bảo vệ quyền lợi hợp pháp.

Tác phẩm phái sinh là gì? Các dạng tác phẩm tái sinh

Theo Khoản 8 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi bởi Luật Sở hữu trí tuệ 2022) định nghĩa tác phẩm phái sinh là tác phẩm được sáng tạo trên cơ sở một hoặc nhiều tác phẩm đã có thông qua việc dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, phóng tác, biên soạn, chú giải, tuyển chọn, cải biên, chuyển thể nhạc và các chuyển thể khác. 

Tác phẩm phái sinh quy định tại khoản 2 Điều 14 của Luật Sở hữu trí tuệ là tác phẩm được sáng tạo trên cơ sở một hoặc nhiều tác phẩm đã có, bao gồm:

1. Tác phẩm dịch là tác phẩm được thể hiện bằng ngôn ngữ khác với ngôn ngữ của tác phẩm được dịch.
2. Tác phẩm phóng tác là tác phẩm mô phỏng theo nội dung của tác phẩm được phóng tác, có thể được chuyển từ thể loại này sang thể loại khác hoặc sửa đổi trong cùng một thể loại, bao gồm cả sửa đổi bố cục tác phẩm để làm cho tác phẩm phù hợp với điều kiện khác nhau của việc khai thác, sử dụng.
3. Tác phẩm biên soạn là tác phẩm được soạn ra từ một phần hoặc toàn bộ các tác phẩm đã có theo chủ đề nhất định và có thể có bình luận, đánh giá.
4. Tác phẩm chú giải là tác phẩm được sáng tạo từ việc làm rõ nghĩa và nội dung một số từ, câu hoặc sự kiện, điển tích, địa danh nêu tại tác phẩm được chú giải.
5. Tác phẩm tuyển chọn là tác phẩm được chọn lọc từ các tác phẩm đã có của một hoặc nhiều tác giả theo thời gian hoặc chủ đề nhất định, bao gồm cả tác phẩm tuyển tập, hợp tuyển.
6. Tác phẩm cải biên là tác phẩm được soạn lại, viết lại, chuyển soạn lại hoặc thay đổi hình thức diễn đạt khác với tác phẩm được dùng để cải biên theo mục đích, yêu cầu nhất định trong trường hợp cụ thể.
7. Tác phẩm chuyển thể là tác phẩm được chuyển từ loại hình này sang loại hình khác hoặc tác phẩm được thể hiện bằng thủ pháp nghệ thuật khác với tác phẩm được chuyển thể trong cùng một loại hình.

Ví dụ: 

• Bản dịch tiếng Việt của cuốn tiểu thuyết “Harry Potter” là một tác phẩm phái sinh của tác phẩm gốc bằng tiếng Anh.
• Bộ phim “Chúa tể của những chiếc nhẫn” là một tác phẩm phái sinh của cuốn tiểu thuyết cùng tên.
• Vở nhạc kịch “Les Misérables” là một tác phẩm phái sinh của cuốn tiểu thuyết cùng tên.

Điều kiện bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm phái sinh

Để được bảo hộ quyền tác giả, tác phẩm phái sinh phải đáp ứng các điều kiện sau:

1. Không xâm phạm quyền tác giả của tác phẩm gốc:

Theo quy định tại Khoản 2 Điều 14 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi 2009 thì tác phẩm phái sinh chỉ được bảo hộ quyền tác giả nếu không gây phương hại đến quyền tác giả đối với tác phẩm được dùng để làm tác phẩm phái sinh.

Các tác phẩm dùng để làm tác phẩm phái sinh bao gồm:

• Tác phẩm văn học, khoa học, sách giáo khoa, giáo trình và tác phẩm khác được thể hiện dưới dạng chữ viết hoặc ký tự khác;
• Bài giảng, bài phát biểu và bài nói khác;
• Tác phẩm báo chí; 
• Tác phẩm âm nhạc; 
• Tác phẩm sân khấu;
• Tác phẩm điện ảnh và tác phẩm được tạo ra theo phương pháp tương tự (sau đây gọi chung là tác phẩm điện ảnh);
• Tác phẩm tạo hình, mỹ thuật ứng dụng;
• Tác phẩm nhiếp ảnh;
• Tác phẩm kiến trúc;
• Bản họa đồ, sơ đồ, bản đồ, bản vẽ liên quan đến địa hình, kiến trúc, công trình khoa học;
•  Tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian;
•  Chương trình máy tính, sưu tập dữ liệu.

2. Tác phẩm phái sinh phải do tác giả làm tác phẩm phái sinh trực tiếp sáng tạo bằng lao động trí tuệ của mình mà không sao chép từ tác phẩm của người khác, phải mang dấu ấn sáng tạo riêng của tác giả, không chỉ đơn thuần là sao chép hoặc thay đổi nhỏ từ tác phẩm gốc (Khoản 3 Điều 14 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi 2009).

3. Tác phẩm phái sinh phải được tạo ra sau khi có sự cho phép của tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả của tác phẩm gốc. Trong trường hợp không có sự đồng ý của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả sẽ bị xem là hành vi xâm phạm quyền tác giả theo quy định tại Điều 28 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi 2009. 

4. Thể hiện dưới hình thức vật chất: Tác phẩm phái sinh phải được thể hiện dưới hình thức vật chất nhất định, có thể cảm nhận được (ví dụ: bản thảo viết tay, bản ghi âm, bản điện tử).

5. Không trái với thuần phong mỹ tục: Nội dung của tác phẩm phái sinh không được vi phạm các quy định của pháp luật về thuần phong mỹ tục.

Thủ tục đăng ký bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm phái sinh

Hồ sơ cần chuẩn bị

Theo quy định của pháp luật, hồ sơ đăng ký bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm phái sinh bao gồm:

• Đơn đăng ký bảo hộ quyền tác giả.
• Hai bản sao tác phẩm phái sinh đăng ký quyền tác giả. 
• Văn bản đồng ý của các đồng tác giả, nếu tác phẩm có đồng tác giả
• Văn bản đồng ý của các đồng chủ sở hữu, nếu quyền tác giả thuộc sở hữu chung.
• Tài liệu chứng minh quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng hợp pháp tác phẩm gốc.
• Văn bản ủy quyền (nếu uỷ quyền cho người khác nộp hồ sơ).
• Chứng từ nộp lệ phí.

Thủ tục đăng ký

Quý khách hàng có thể đăng ký bảo hộ quyền tác giả cho tác phẩm phái sinh tại Cục Bản quyền tác giả (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) theo quy định.

Quy trình đăng ký bao gồm các bước cơ bản sau:

Bước 1: Nộp hồ sơ tại Cục Bản quyền tác giả.

Bước 2: Cục Bản quyền có thẩm quyền rà soát, phân loại, xem xét tính hợp lệ của hồ sơ trong thời hạn 01 tháng kể từ ngày nhận được hồ sơ. 

Bước 3: Trường hợp hồ sơ chưa hợp lệ, cơ quan nhà nước có thẩm quyền thông báo yêu cầu tổ chức, cá nhân sửa đổi, bổ sung hồ sơ.

Bước 4: Cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả.

Bước 5: Công bố thông tin về tác phẩm đã đăng ký.

>>> Xem thêm: Hướng dẫn thủ tục đăng ký bảo hộ quyền tác giả chính xác. 

Dịch vụ đăng ký bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm phái sinh tại Long Phan

Long Phan cung cấp dịch vụ đăng ký bảo hộ quyền tác giả trọn gói cho tác phẩm phái sinh, bao gồm:

• Tư vấn chuyên sâu về quyền tác giả và tác phẩm phái sinh.
• Soạn thảo hợp đồng chuyển giao quyền tác giả.
• Chuẩn bị hồ sơ đăng ký bảo hộ.
• Đại diện khách hàng nộp hồ sơ và theo dõi tiến độ.
• Nhận kết quả và trao Giấy chứng nhận cho khách hàng.

Bảo hộ quyền tác giả cho tác phẩm phái sinh là biện pháp pháp lý quan trọng để bảo vệ quyền lợi của Quý khách hàng. Long Phan với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, am hiểu pháp luật sở hữu trí tuệ, cam kết mang đến cho Quý khách hàng dịch vụ tư vấn và đăng ký bảo hộ quyền tác giả chuyên nghiệp, uy tín, và hiệu quả. Liên hệ ngay hotline 0906735386 để được tư vấn chi tiết.